Chính phủ Úc vừa thông báo lệnh cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng YouTube, lo ngại về tác động tiêu cực của “thuật toán săn mồi”. Quyết định này gây nhiều tranh cãi và đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của các nền tảng video đối với người dùng trẻ tuổi.
YouTube không còn là “người bạn” của trẻ em Úc?
Với nhiều bạn trẻ, YouTube không chỉ là nền tảng xem video, mà còn là nơi học tập, giải trí và kết nối. Từ phim hoạt hình, clip học tiếng Anh đến vlog đời sống, dường như mọi thứ đều có trên YouTube.
Nhưng liệu YouTube có thực sự an toàn cho trẻ em? Chính phủ Australia dường như không nghĩ vậy.
Australia “mạnh tay” cấm trẻ em dưới 16 tuổi truy cập YouTube
Ngày 30/7 vừa qua, Bộ trưởng Truyền thông Australia Anika Wells tuyên bố sẽ ban hành lệnh cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng YouTube. Đây là một động thái quyết liệt nhằm bảo vệ trẻ vị thành niên khỏi những ảnh hưởng tiêu cực từ các nền tảng số, đặc biệt là “thuật toán săn mồi” có khả năng thao túng tâm lý và hành vi của người dùng trẻ tuổi.
Bà Wells nhấn mạnh: “Thanh thiếu niên cần hiểu rõ bản thân trước khi để các nền tảng mạng xã hội định hình các em.” Mặc dù thừa nhận mạng xã hội là một phần không thể thiếu của cuộc sống hiện đại, bà khẳng định chính phủ sẽ không khoan nhượng với những hệ thống công nghệ lợi dụng dữ liệu hành vi của trẻ em vì mục đích thương mại.
Tại sao YouTube lại bị “điểm mặt”?
Trước đó, vào năm 2024, Australia đã công bố dự luật hạn chế trẻ dưới 16 tuổi truy cập Facebook, TikTok và Instagram. YouTube từng được xem là ngoại lệ nhờ tính ứng dụng trong giáo dục. Tuy nhiên, một khảo sát mới đây cho thấy 37% thanh thiếu niên từ 10-15 tuổi từng tiếp xúc với nội dung độc hại trên YouTube, cao nhất trong số các nền tảng được nghiên cứu. Điều này đã khiến chính phủ Australia thay đổi quan điểm và quyết định đưa YouTube vào “danh sách đen”.
Phản ứng từ YouTube và những thách thức phía trước
Ngay sau tuyên bố của chính phủ Australia, YouTube đã bày tỏ sự “sốc” và khẳng định mình là nền tảng chia sẻ nội dung chất lượng cao, miễn phí chứ không phải mạng xã hội. Tuy nhiên, công ty này không đề cập đến việc thay đổi thuật toán hoặc hạn chế người dùng dưới 16 tuổi.
Lệnh cấm, dự kiến có hiệu lực từ tháng 12, yêu cầu các nền tảng phải thực hiện “các biện pháp hợp lý” để ngăn chặn người dưới 16 tuổi sử dụng dịch vụ. Nếu không tuân thủ, họ sẽ phải đối mặt với khoản phạt lên tới 49,5 triệu AUD (khoảng 32,2 triệu USD). Trẻ vị thành niên sẽ không được tạo tài khoản YouTube, trong khi giáo viên và phụ huynh vẫn có thể sử dụng nền tảng này cho mục đích học tập.
Liệu lệnh cấm có hiệu quả?
Việc thực thi lệnh cấm này sẽ gặp nhiều khó khăn. Làm thế nào để xác minh độ tuổi của người dùng? Liệu trẻ em có tìm cách “lách luật” bằng cách sử dụng tài khoản của người lớn? Đây là những câu hỏi cần được giải đáp.
Bài học cho Việt Nam?
Quyết định của Australia là một lời cảnh tỉnh cho các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam. Chúng ta cần nghiêm túc xem xét tác động của các nền tảng video đến sự phát triển của trẻ em, đồng thời có những biện pháp bảo vệ phù hợp.
Có lẽ đã đến lúc chúng ta cần suy nghĩ lại về việc cho con em mình tiếp xúc với YouTube và các nền tảng tương tự như thế nào cho an toàn và hiệu quả.
