KenyaBạn có biết, sự cạnh tranh khốc liệt giữa các vận động viên điền kinh Kenya, do “dư thừa” tài năng, có thể đẩy họ đến con đường doping? Cùng mình khám phá nhé!
Kenya – Cái nôi của những nhà vô địch Marathon
Không thể phủ nhận, Kenya là một cường quốc trong làng điền kinh thế giới, đặc biệt là ở cự ly marathon. Từ năm 2000 đến nay, các vận động viên Kenya đã “ẵm” hơn 100 danh hiệu lớn. Những cái tên như Eliud Kipchoge, Kelvin Kiptum, và Ruth Chepngetich (người vừa bị đình chỉ) đã góp phần đưa Kenya lên đỉnh cao.
Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của những “elite” này là hàng trăm vận động viên đầy tham vọng, sẵn sàng làm mọi thứ để đạt được thành công.
“Dư Thừa” Tài Năng: Con Dao Hai Lưỡi
Brett Clothier, người đứng đầu Cơ quan Liêm chính Điền kinh (AIU), đã chia sẻ với BBC về một vấn đề đặc thù của Kenya: sự “dư thừa” tài năng ở các cấp độ dưới elite. Điều này tạo ra một áp lực cạnh tranh vô cùng lớn.
“Vấn đề là có một kim tự tháp khổng lồ gồm các vận động viên hàng đầu,” Clothier nói. “Sự khác biệt về khả năng giữa những người đứng đầu và những người bên dưới là không nhiều, vì mật độ tài năng quá lớn.”
Trước đây, AIU chỉ tập trung kiểm tra doping ở những vận động viên hàng đầu. Điều này vô tình tạo ra kẽ hở cho những người ở “đáy” kim tự tháp, khiến họ chấp nhận rủi ro để bứt phá.
Áp Lực Từ Đâu Mà Ra?
Ngoài áp lực cạnh tranh, khát vọng đổi đời và tiền bạc cũng là những yếu tố thúc đẩy tình trạng doping ở Kenya. Các giải chạy đường trường mang đến những khoản tiền thưởng hấp dẫn, thu hút đông đảo vận động viên chuyên nghiệp. Với nhiều người, doping có thể là con đường duy nhất để đảm bảo một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Thực tế, phần lớn vận động viên chạy đường dài Kenya đều sinh ra trong cảnh nghèo khó. Chạy bộ là cơ hội để họ thoát khỏi đói nghèo. Theo Ngân hàng Thế giới, năm 2020, khoảng 91% dân số Kenya sống dưới mức nghèo khổ toàn cầu.
Sebastian Coe, Chủ tịch Liên đoàn Điền kinh Thế giới, cũng thừa nhận rằng việc tạo ra một môi trường không doping là vô cùng khó khăn, bởi rủi ro và phần thưởng trong vấn đề này quá lớn.
“Nếu bạn là một đứa trẻ đường phố, ở một số quốc gia, rủi ro so với phần thưởng là rất lớn,” Coe nói. “Nếu bạn bị bắt và bị trả về đường phố, thì chẳng khác nào không mạo hiểm. Vì vậy, đó là một thách thức.”
Doping Ở Kenya: Dễ Dàng Hơn Bạn Tưởng?
Một vấn đề nữa là việc tìm kiếm và sử dụng doping ở Kenya không hề khó khăn. “Thị trường bất hợp pháp này tạo cơ hội cho nhiều người kiếm lợi nhuận,” Clothier cho biết. “Chúng ta thấy một thị trường được thúc đẩy bởi tiền bạc và nhu cầu.”
Nhà vô địch Marathon Chicago 2019, Lawrence Cherono dương tính với trimetazidine và bị đình chỉ một ngày trước khi chạy marathon tại Giải vô địch Điền kinh Thế giới ở Eugene, Oregon năm 2022. Ảnh: Kevin Morris
Cuộc Chiến Chống Doping: Hy Vọng Nào Cho Điền Kinh Kenya?
Trong khi Kenya có tới 196 vận động viên nam chạy marathon dưới 2 giờ 7 phút, Mỹ chỉ có 5 người làm được điều này. Cơ quan chống doping của Mỹ (USADA) nhận được sự hỗ trợ lớn từ chính phủ và các tổ chức liên quan để tạo ra một môi trường thể thao an toàn và kiểm tra vận động viên thường xuyên.
Thách thức của Kenya là nguồn lực hạn chế để kiểm tra một lượng lớn vận động viên. Tuy nhiên, vào năm 2023, AIU và chính phủ Kenya đã tăng kinh phí cho Cơ quan Chống Doping Kenya (ADAK) thêm 5 triệu USD mỗi năm đến năm 2028.
“Số tiền này có thể thay đổi cuộc chơi,” Clothier nói. “Không có cơ quan chống doping quốc gia nào khác có mức độ kiểm tra như vậy trong môn thể thao của chúng tôi.”
Mặc dù người hâm mộ có thể thất vọng khi những vận động viên hàng đầu bị cấm vì doping, nhưng Clothier khẳng định rằng mỗi trường hợp đều cho thấy sự tiến bộ trong việc làm cho điền kinh trở nên trong sạch hơn. Hy vọng rằng, với những nỗ lực tăng cường kiểm tra, cấm thi đấu và cam kết khắc phục vấn đề, Kenya sẽ thực sự thay đổi được tình hình.
