Khám phá cách ChainTracer, dự án truy vết blockchain của VBA, hỗ trợ cơ quan chức năng triệt phá các vụ án lừa đảo tiền số, điển hình như vụ AntEx của Shark Bình. Tìm hiểu về công nghệ truy vết dòng tiền số.
Bài viết này đi sâu vào vai trò của ChainTracer, một dự án do Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) phát triển, trong việc hỗ trợ cơ quan chức năng điều tra các vụ án lừa đảo liên quan đến tiền điện tử. Đặc biệt, bài viết tập trung vào sự hợp tác giữa ChainTracer và cơ quan công an trong vụ án AntEx liên quan đến Shark Bình, làm rõ cách công nghệ blockchain cho phép truy vết dòng tiền một cách chính xác và hiệu quả, ngay cả khi vụ việc đã xảy ra trong thời gian dài. Bài viết cũng đề cập đến những thách thức trong quá trình truy vết, khuyến cáo cho nhà đầu tư và vai trò của luật pháp trong việc bảo vệ nhà đầu tư trong thị trường tài sản số.
ChainTracer: “Thám Tử” Trên Mạng Lưới Blockchain
ChainTracer là gì và vai trò của nó?
ChainTracer là một dự án tiên phong do Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) phát triển, đóng vai trò như một công cụ cảnh báo, truy vết và hỗ trợ điều tra các vụ việc gian lận, lừa đảo hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật trên mạng lưới blockchain và tài sản số. Với sự phát triển nhanh chóng của thị trường tiền điện tử, ChainTracer ra đời như một giải pháp thiết yếu để bảo vệ nhà đầu tư và duy trì sự minh bạch, an toàn cho thị trường.
Cách ChainTracer hoạt động để truy vết giao dịch?
ChainTracer sử dụng công nghệ phân tích on-chain tiên tiến nhất để theo dõi và truy vết dòng tiền trên blockchain. Đội ngũ chuyên gia sẽ tiến hành phân tích, mô hình hóa toàn bộ dòng tiền, giúp cơ quan chức năng nhận diện các luồng di chuyển của token giữa các ví, các sàn giao dịch và các địa chỉ có liên quan. Bằng cách xác định các cụm ví nghi vấn và liên hệ kỹ thuật với các sàn giao dịch trong và ngoài nước, ChainTracer cung cấp dữ liệu quan trọng để đối chiếu thông tin KYC/KYB, làm rõ danh tính và vai trò của các cá nhân liên quan.
ChainTracer đã hỗ trợ những vụ án nào?
Tính đến thời điểm hiện tại, ChainTracer đã tiếp nhận và hỗ trợ truy vết 65 sự vụ với tổng thiệt hại ước tính lên tới 10 triệu USD. Gần đây nhất, ChainTracer đã phối hợp với các cơ quan chức năng để triệt phá thành công đường dây lừa đảo đầu tư tiền ảo “WorldMall.app” (đồng WM), chiếm đoạt hàng chục tỷ đồng từ hàng nghìn nhà đầu tư Việt Nam. Những thành công này khẳng định vai trò quan trọng của ChainTracer trong việc bảo vệ nhà đầu tư và duy trì trật tự trên thị trường tài sản số.
Ưu điểm của việc truy vết trên blockchain so với truyền thống?
Một trong những ưu điểm lớn nhất của việc truy vết trên blockchain so với các phương pháp truyền thống là tính minh bạch và không thể chỉnh sửa của dữ liệu. Mọi giao dịch đều được lưu trữ công khai, minh bạch và vĩnh viễn trên blockchain, giúp việc phân tích và truy vết dòng tiền được thực hiện chính xác và nhanh chóng, ngay cả khi vụ việc đã xảy ra trong thời gian dài. Điều này khác biệt hoàn toàn so với các mô hình lừa đảo truyền thống, nơi các cá nhân có thể xóa bỏ chứng cứ hoặc các nhà cung cấp dịch vụ không còn lưu trữ thông tin.
Vụ AntEx và Sự Hợp Tác Giữa ChainTracer và Cơ Quan Chức Năng
Thông tin về vụ án AntEx liên quan đến Shark Bình?
Vụ án AntEx liên quan đến Nguyễn Hòa Bình (Shark Bình) và 9 đồng phạm, bị cáo buộc phát hành và bán 33,2 tỷ token cho khoảng 30.000 nhà đầu tư từ tháng 8/2021 đến 11/2021, thu về ví điện tử trên sàn giao dịch là 4,5 triệu USDT, tương đương 4,5 triệu USD (khoảng 117 tỷ đồng). Cơ quan công an xác định Nguyễn Hòa Bình và các đối tượng cổ đông sáng lập đã rút tiền từ 30.000 ví của các nhà đầu tư.
Vai trò của ChainTracer trong việc điều tra vụ án?
Trong quá trình điều tra vụ án AntEx, ChainTracer đã đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích, truy vết và mô hình hóa toàn bộ dòng tiền trên blockchain. Đội ngũ chuyên gia của ChainTracer đã giúp cơ quan chức năng nhận diện được các luồng di chuyển của token giữa các ví, các sàn giao dịch và các địa chỉ có liên quan, từ đó xác định được các đối tượng liên quan và thu thập chứng cứ quan trọng.
Những khó khăn và thuận lợi trong quá trình truy vết?
Quá trình truy vết các giao dịch liên quan đến dự án tiền ảo AntEx có một số thuận lợi đáng kể nhờ đặc thù của công nghệ blockchain. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất là sự thiếu hợp tác từ một số sàn giao dịch quốc tế, dù cơ quan Công an Việt Nam đã có yêu cầu phối hợp chính thức. Một số sàn như Gate và MEXC vẫn chưa phản hồi hoặc cung cấp thông tin kịp thời, gây trở ngại trong việc xác định danh tính và truy xuất người hưởng lợi cuối cùng. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc thiết lập cơ chế hợp tác quốc tế hiệu quả hơn trong việc điều tra các vụ án liên quan đến tiền điện tử.
Kết quả điều tra và những bài học rút ra?
Đến nay, cơ quan Công an đã tạm giữ, phong tỏa tiền, tài khoản chứng khoán, tài sản của các đối tượng với tổng trị giá khoảng 900 tỷ đồng, bao gồm 597 cây vàng, đô la Mỹ, 18 sổ đỏ, 02 xe ô tô, cùng nhiều tài liệu, chứng từ, sổ sách, các thiết bị, phương tiện điện tử liên quan. Vụ án AntEx là một bài học đắt giá cho các nhà đầu tư về sự cẩn trọng và cần trang bị kiến thức đầy đủ trước khi tham gia vào thị trường tiền điện tử đầy rủi ro.
Lời Khuyên Cho Nhà Đầu Tư và Tầm Quan Trọng Của Pháp Luật
Những rủi ro tiềm ẩn trong thị trường tiền điện tử?
Thị trường tiền điện tử tiềm ẩn nhiều rủi ro, bao gồm rủi ro về biến động giá, rủi ro về an ninh mạng, rủi ro về pháp lý và rủi ro về lừa đảo. Các hình thức lừa đảo trong thị trường tài sản mã hoá ngày càng tinh vi, nhiều dự án núp bóng dưới dạng đầu tư, quỹ sinh lời hay nền tảng DeFi hấp dẫn, khiến nhà đầu tư dễ dàng sập bẫy nếu không có đủ kiến thức và kinh nghiệm.
Lời khuyên để bảo vệ bản thân khỏi lừa đảo tiền số?
Để bảo vệ bản thân khỏi lừa đảo tiền số, nhà đầu tư cần liên tục cập nhật kiến thức, cẩn trọng với những dự án hứa hẹn lãi suất cao hoặc thiếu thông tin rõ ràng, và chỉ nên tham gia khi hiểu rõ cơ chế hoạt động hoặc có sự kiểm chứng từ các đơn vị uy tín. Hãy luôn tự mình nghiên cứu (DYOR – Do Your Own Research) trước khi đưa ra bất kỳ quyết định đầu tư nào.
Vai trò của pháp luật trong việc quản lý thị trường tiền điện tử?
Pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý thị trường tiền điện tử, tạo ra một môi trường minh bạch, an toàn và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Luật Công nghiệp Công nghệ số và Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP được kỳ vọng sẽ giúp thị trường được quản lý chặt chẽ và minh bạch hơn, góp phần bảo vệ nhà đầu tư và giảm thiểu các rủi ro lừa đảo. Một khung pháp lý rõ ràng cũng sẽ tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của thị trường tiền điện tử tại Việt Nam.
Cần làm gì khi bị lừa đảo tiền số?
Trong trường hợp bị chiếm đoạt tài sản, nhà đầu tư nên nhanh chóng trình báo với cơ quan Công an để được hỗ trợ kịp thời. Cung cấp đầy đủ thông tin, bằng chứng liên quan đến vụ việc sẽ giúp cơ quan chức năng điều tra và xử lý nhanh chóng, hiệu quả hơn. Đồng thời, nhà đầu tư cũng nên chia sẻ thông tin về vụ việc trên các diễn đàn, mạng xã hội để cảnh báo những người khác và ngăn chặn các hành vi lừa đảo tương tự.
