Bộ Công an đề xuất sửa đổi Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 liên quan đến phân loại xe thông minh. Liệu những xe có chức năng hỗ trợ lái như giữ làn đường, phanh khẩn cấp có cần phải xin giấy phép đặc biệt hay không? Bài viết này sẽ đi sâu vào vấn đề này.
Đề Xuất Thay Đổi Định Nghĩa Xe Thông Minh
Gần đây, Bộ Công an đã trình Bộ Tư pháp văn bản đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh trật tự. Trong đó, đáng chú ý là đề xuất liên quan đến Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ (TT ATGT ĐB) 2024, cụ thể là việc phân loại xe thông minh.
Bộ Công an đề xuất sửa đổi khoản 4 Điều 34 của Luật này như sau: “Phương tiện giao thông thông minh là xe cơ giới cho phép tự động hóa một phần hoặc toàn bộ hoạt động điều khiển phương tiện, xác định lộ trình và xử lý tình huống khi tham gia giao thông đường bộ.”
Vì Sao Cần Thay Đổi?
Lý do cho đề xuất này xuất phát từ việc phân loại xe thông minh hiện tại, dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế ISO/SAE PAS 22736:2021, chia xe tự lái thành 5 cấp độ. Theo đó:
Cấp độ 1, 2, 3: Xe cơ giới cho phép tự động hóa một phần (hỗ trợ người lái).
Cấp độ 4, 5: Xe cơ giới cho phép tự động hóa toàn bộ (tự lái hoàn toàn).
Vấn đề là, hiện nay rất nhiều xe ô tô tầm trung và cao cấp tại Việt Nam đã có các tính năng hỗ trợ lái đạt cấp độ 1 và tiệm cận cấp độ 2. Nếu áp dụng định nghĩa hiện tại, những xe này sẽ bị xếp vào nhóm “phương tiện giao thông thông minh” và phải xin giấy phép hoạt động theo quy định.
Cấp Độ 1, 2, 3: Chỉ Là Hỗ Trợ, Không Phải Tự Lái Hoàn Toàn
Theo Bộ Công an, các xe thuộc cấp độ 1, 2, thậm chí là 3, thực chất chỉ có các chức năng hỗ trợ người lái, không thể thay thế hoàn toàn người lái. Ví dụ như:
Tự động giữ làn đường.
Giữ khoảng cách an toàn.
Phanh khẩn cấp.
Cảnh báo hoặc không cho phép chuyển làn khi có xe vượt.
Tự động đỗ xe.
Những tính năng này giúp người lái giảm căng thẳng, mệt mỏi, giữ khoảng cách an toàn và phản ứng nhanh trước các tình huống nguy hiểm. Vì vậy, Bộ Công an cho rằng không nên hạn chế hoặc yêu cầu cấp phép đối với các xe loại này.
Cấp Độ 4, 5: Cần Thận Trọng!
Ngược lại, đối với các xe cơ giới thuộc cấp độ 4, 5 (tự động hóa toàn bộ), Bộ Công an cho rằng cần phải hạn chế và cấp phép hoạt động. Lý do là vì loại xe này chưa phù hợp với điều kiện giao thông tại Việt Nam và có nguy cơ gây tai nạn cao.
Hiện nay, xe tự lái hoàn toàn vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và đánh giá tại một số quốc gia trên thế giới, và thường vẫn yêu cầu có người lái hoặc người giám sát trên xe.
