UAE Khám phá cách khu phố cổ Dubai sử dụng các kỹ thuật thông minh để giữ cho nhà cửa mát mẻ, một giải pháp chống nóng hiệu quả và bền vững.
Mình vừa đọc được một bài viết thú vị trên BBC về cách người dân ở khu phố cổ Al Fahidi của Dubai (UAE) chống chọi với cái nóng khắc nghiệt. Khu phố này có từ thế kỷ 18, và những kỹ thuật làm mát tự nhiên của nó giờ đây lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Thật sự, biến đổi khí hậu đang khiến nhiệt độ toàn cầu tăng cao, và những giải pháp mà người xưa đã áp dụng có thể là nguồn cảm hứng tuyệt vời cho kiến trúc hiện đại và quy hoạch đô thị.
Dubai và Cái Nóng “Khủng Khiếp”
Năm ngoái, nhiệt độ ở Dubai đã lên đến 51 độ C, cảm giác ngoài trời còn nóng hơn thế rất nhiều. Điều hòa không khí thì quá phổ biến, nhưng nó lại tiêu thụ đến hơn 70% điện năng của cả nước vào mùa hè. Vậy nên, những phương pháp làm mát tự nhiên truyền thống là một lựa chọn thông minh hơn nhiều, vừa giúp mọi người thoải mái mà không lo hóa đơn tiền điện “cháy túi”.
Khu Phố Cổ Al Fahidi: Nơi Hội Tụ Những Giải Pháp Chống Nóng Tự Nhiên
Khu phố Al Fahidi hình thành từ thế kỷ 18, khi tổ tiên của người Emiratis chuyển từ cuộc sống du mục sang định cư dọc theo Dubai Creek. Họ đã xây dựng những ngôi nhà thông minh, có khả năng chịu đựng khí hậu sa mạc khắc nghiệt. Những kỹ thuật mà họ sử dụng bao gồm:
1. Tháp Đón Gió (Barjeel)
Barjeel là một trong những “ngôi sao” của kiến trúc Al Fahidi. Những ngọn tháp này được đặt trên nóc nhà, có tác dụng đón gió từ trên cao và dẫn vào bên trong, tạo ra luồng không khí mát mẻ tự nhiên. Không khí nóng sẽ thoát ra ngoài, giúp giảm nhiệt độ trong nhà đáng kể, có khi đến gần 10 độ C.
Theo cô Vrushali Mhatre, giảng viên tại Đại học Heriot-Watt Dubai, “Barjeel là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để làm mát nhà cửa ở vùng Vịnh. Đó là lý do tại sao chúng được áp dụng rộng rãi trong các tòa nhà hiện đại.”
2. Sân Trong Khép Kín
Hầu hết các biệt thự ở Al Fahidi đều có sân trong. Sân trong hoạt động như một “bộ điều nhiệt” tự nhiên, giúp không khí mát mẻ chìm xuống vào ban đêm và lan tỏa vào các phòng xung quanh. Tường cao, mái rộng và cây cối rậm rạp giúp ngăn bụi cát và giảm thiểu ánh nắng trực tiếp. Một nghiên cứu cho thấy thiết kế này có thể giảm nhu cầu làm mát nhà đến 18%.
3. Cửa Sổ Lưới (Mashrabiya)
Những ô cửa sổ được che chắn bằng mashrabiya giúp kiểm soát lượng ánh sáng mặt trời chiếu vào nhà. Một nghiên cứu cho thấy mashrabiya có thể giúp giảm nhiệt độ trong nhà ít nhất 3 độ C.
4. Vật Liệu Xây Dựng và Màu Sắc
Ngày xưa, người Emiratis thường sử dụng san hô sáng màu để xây nhà, giúp phản chiếu ánh sáng và giảm hấp thụ nhiệt. Mặc dù việc khai thác san hô hiện nay đã bị cấm, nhưng việc sử dụng các màu sáng cho bề mặt tòa nhà vẫn là một cách hiệu quả để giảm nhiệt độ bên trong. Ngoài ra, các tòa nhà ở khu phố cổ còn được phủ lớp cách nhiệt và trồng nhiều cây xanh để tạo bóng mát.
5. Lối Đi Hẹp (Sikkas)
Sikkas là những con đường đi bộ hẹp giữa các tòa nhà, giúp không khí lưu thông dễ dàng và tạo ra những làn gió mát từ Dubai Creek.
Ứng Dụng Trong Kiến Trúc Hiện Đại
Ngày nay, nhiều công trình hiện đại ở UAE đã học hỏi những thiết kế kiến trúc truyền thống từ khu phố cổ Al Fahidi. Ví dụ, khu phức hợp Madinat Jumeirah sử dụng tháp gió và mê cung đường hẹp để cải thiện lưu thông gió. Các tòa nhà đương đại khác cũng áp dụng bố cục sân trong, như Nhà thờ Hồi giáo Sheikh Zayed ở Abu Dhabi và Trung tâm mua sắm Midrif ở Dubai.
Mình thấy thật thú vị khi những giải pháp đơn giản, gần gũi với thiên nhiên lại có thể mang đến hiệu quả lớn đến vậy. Hy vọng rằng, chúng ta sẽ ngày càng có nhiều công trình kiến trúc xanh, bền vững, học hỏi từ những kinh nghiệm quý báu của người xưa.
